Steeds meer wetenschappelijk onderzoek toont duidelijke biologische effecten van affectieve aanraking. De zachtheid en warmte van dit type aanraking beïnvloeden niet alleen onze emoties, maar ook ons zenuwstelsel, hormonen en immuunsysteem.
Het is al langer bekend dat mens en dier via aanraking elkaars emotionele en fysiologische toestanden kunnen stabiliseren (co-regulatie). Affectieve aanraking is niet zomaar “fijn” — het is een fundamenteel biologisch mechanisme voor veiligheid, verbinding en herstel. Het helpt lichaam en brein terug te keren naar een toestand waarin regeneratie, emotionele verwerking en vertrouwen mogelijk zijn.
Dit kan verklaren waarom ook binnen de context van reiki meerdere studies tonen hoe klachten zoals pijn, angst, stress, vermoeidheid en depressie significant verminderen. Daarnaast rapporteren cliënten vaak een betere kwaliteit van leven, meer emotioneel evenwicht en een toename in zelfvertrouwen. Er zijn geen negatieve gezondheidseffecten gemeld (Lee, Pittler & Ernst, 2008; McManus, 2017; Thrane & Cohen, 2014).
Wetenschappelijk onderzoek laat zien hoe verschillende mechanismen een rol spelen.
Ventrale vagale systeem
Zachte, affectieve aanraking stimuleert het ventrale vagale systeem, dat deel uitmaakt van het parasympathisch zenuwstelsel. Activatie van dit systeem leidt tot een gevoel van veiligheid, rust en verbondenheid (Porges, 2019).
Oxytocine
Affectieve aanraking verhoogt de aanmaak van oxytocine, een hormoon dat een belangrijke rol speelt bij sociale hechting, vertrouwen en stressreductie. Het verlaagt de bloeddruk en hartslag, en versterkt het gevoel van geborgenheid (Uvnäs-Moberg et al., 2015).
CT-afferenten
Zachte aanraking activeert specifieke zenuwvezels, de zogenaamde C-tactiele afferenten. Hun activatie wordt in verband gebracht met pijnregulatie, gevoelens van veiligheid, affectie en stressregulatie (McGlone et al., 2014; Packheiser et al., 2024; Björnsdotter et al., 2010).
Verhoogd lichaamsbewustzijn
Aanhoudende, gerichte aanraking bevordert interoceptie – het vermogen om interne signalen zoals hartslag, ademhaling of spanning waar te nemen. Dit verhoogt zelfbewustzijn en verbetert emotionele regulatie (Herbert et al., 2021).
Mechanoreceptoren
Zachte druk op de huid activeert mechanoreceptoren die reageren op langzame, constante aanraking. Dit stimuleert het parasympathisch zenuwstelsel en bevordert lichamelijke ontspanning en herstel.
Warmte
De warmte van een hand op het lichaam stimuleert vasodilatatie (verwijding van bloedvaten), wat de lokale doorbloeding, zuurstoftoevoer en afvoer van afvalstoffen verbetert. Warmte versterkt ook het gevoel van comfort en veiligheid via het autonome zenuwstelsel.
Neuro-immuunreacties
Regelmatige affectieve aanraking werkt ontstekingsremmend. Onderzoek laat zien dat aanraking de interactie tussen het zenuwstelsel en het immuunsysteem beïnvloedt, wat leidt tot een verlaging van ontstekingsmarkers en een versterkt herstelvermogen (Rapaport et al., 2012).
Fysiologische synchronisatie
Bij aanraking of gedeelde rustmomenten kunnen hersengolven, hartslag en ademhaling zich synchroniseren tussen twee mensen. Deze biologische systemen zijn oscillatoren: als er een koppeling of geleiding is, bijvoorbeeld via aanraking, zullen hun ritmes synchroniseren.
Literatuur
Baldwin, A. L., Wagers, C., & Schwartz, G. E. (2010). Reiki improves heart rate homeostasis in laboratory rats. Journal of Alternative and Complementary Medicine, 14(4), 417–422.
Bengston, K., D., (2000). The Effect of the “Laying On of Hands” in Transplanted Breast Cancer in Mice, Journal of Science Exploration; 14:353-364
Björnsdotter, M., Morrison, I., & Olausson, H. (2010). Feeling good: On the role of C fiber mediated touch in interoception, emotions and body image. Frontiers in Psychology.
Bradley, R.T., & McCraty, R. (2017). Emotional Self-Regulation, Psychophysiological Coherence, and Performance Enhancement. In: The Handbook of Stress: Neuropsychological Effects on the Brain. Wiley.
Crawford, S. E., V.W. Leaver, and S.D. Mahoney. 2006. Using Reiki to decrease memory and behavior problems in mild cognitive impairment and mild Alzhemier’s Disease. The Journal of Alternative and Complementary Medicine 12(9):911 – 913.
Dressin, L.J. and S. Singg. 1998. Effects of Reiki on pain and selected affective and personality variables of chronically ill patients. Subtle Energies and Energy Medicine 9(1):53 – 82.
Friedman, R.S.C., M.M. Burg, P. Miles, F. Lee, and R. Lampert. 2010. Effects of Reiki on autonomic activity early after acute coronary syndrome. Journal of the American College of Cardiology 56:995 – 996.
Goldstein et al, (2018). Brain-to-brain coupling during handholding is associated with pain reduction.
Heinrich, G., & Schleip, R. (2011). Fascia as an organ of communication and interaction with the autonomic nervous system. In R. Schleip, T. Findley, L. Chaitow, & P. A. Huijing (Eds.), Fascia: The Tensional Network of the Human Body: The science and clinical applications in manual and movement therapy (pp. 76–83). Churchill Livingstone.
Herbert, B., Pollatos, O. & Klusmann, V., (2021). Interoception and Health. European Journal of Health Psychology. 27(4):127-131.
Lee, M. S., Pittler, M. H., & Ernst, E. (2008). Effects of Reiki in clinical practice: A systematic review of randomized clinical trials. International Journal of Clinical Practice, 62(6), 947–954.
Leskowitz, E., (2011). Energy-based therapies in neurology: the example of Therapeutic Touch. Energy Medicine East and West. Churchill Livingstone. Pages 283-288.
Levin, M. (2012). “Morphogenetic fields in embryogenesis, regeneration, and cancer: Non-local control of complex patterning.” BioSystems.
McCraty, R., Atkinson, M., Tomasino, D. B.A., and Tiller, W. A., (2018). The Electricity of Touch: Detection and Measurement of Cardiac Energy Exchange Between People
McCraty, R., & Childre, D. (2010). Coherence: Bridging Personal, Social and Global Health. Alternative Therapies in Health and Medicine, 16(4), 10–24.
McGlone, F., Wessberg, J., & Olausson, H. (2014). Discriminative and affective touch: Sensing and feeling. Neuron, 82(4), 737–755.
McManus D. E. (2017). Reiki Is Better Than Placebo and Has Broad Potential as a Complementary Health Therapy. Journal of evidence-based complementary & alternative medicine, 22(4), 1051–1057. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5871310/
Packheiser, J., Hartmann, H., Fredriksen, K. et al. A systematic review and multivariate meta-analysis of the physical and mental health benefits of touch interventions. Nat Hum Behav (2024). https://doi.org/10.1038/s41562-024-01841-8
Pawling, R., Cannon, P. R., McGlone, F. P., & Walker, S. C. (2017). C-tactile afferent stimulating touch carries a positive affective value. PLOS ONE.
Roe, C. A., Sonnex, C., & Roxburgh, E. C. (2015). Two meta-analyses of noncontact healing studies. Explore: The Journal of Science and Healing, 11(1), 11–23.
Seto A. et al., (1992). Detection of extra ordinarily large bio-magnetic field strength from human during external Qi emission, Acupuncture and Electro-therapeutics Int. Jnl. Vol17.
Shore, A. G. 2004. Long term effects of energetic healing on symptoms of psychological depression and self-perceived stress. Alternative Therapies in Health and Medicine 10(3):42 – 48.
Thrane, S., & Cohen, S. M. (2014). Effect of Reiki therapy on pain and anxiety in adults: An in-depth literature review of randomized trials with effect size calculations. Pain Management Nursing, 15(4), 897–908.
Uvnäs-Moberg, K., Handlin, L., & Petersson, M. (2015). Self-soothing behaviors with particular reference to oxytocin release induced by non-noxious sensory stimulation. Frontiers in Psychology.
Varani, K., et al. (2021). Effect of pulsed electromagnetic field exposure on adenosine receptors in human neutrophils. British Journal of Pharmacology, 178(2), 390–403.
Vitale, A.T. & P.C. O’Conner, (2006). The effect of Reiki on pain and anxiety in women with abdominal hysterectomies. Holistic Nursing Practice 20(6):263 – 272.
Wang, H., Zou, W. & Cao, Y., (2025). Bioelectromagnetic fields as signaling currents of life. https://doi.org/10.1016/j.radmp.2024.09.001
Zimmerman J., (Sept 30, 1985). New technologies detect effects of healing hands, Brain/Mind Bulletin, Vol 10, no 16.
Zimmerman J, (1990). The laying-on of hands, healing and therapeutic Touch: a testable theory BEMI currents, Journal of the Bio-Electromagnetics Institute. Vol 2.